„Jawny znak oporu” Hans Scholl i „Biała Róża”

Folker Förtsch

(Übersetzung aus der deutschen Sprache : Urszula Kleinschwärzer)

Hans Scholl urodził się w Ingersheim, dzisiejszej dzielnicy miasta Crailsheim, 22 września 1918 roku. Jego ojciec, Robert Scholl sprawował wówczas stanowisko burmistrza. W 1942 i na początku 1943 roku Hans Scholl stał się centralną postacią kręgu studentów, krytykujących reżim nazistowski, noszącym nazwę „Biała Róża“. Był to jeden z najbardziej imponujących przykładów sprzeciwu wobec nazistowskiej dyktatury. Hans Scholl i jego przyjaciele, należący do ścisłego kręgu „Białej Róży“, w tym również jego młodsza siostra, Sophie Scholl, zapłacili wysoką cenę za swoje przekonania. W walce o wolność i człowieczeństwo starcili życie. Hans Scholl zginął w wieku 24 lat przez ścięcie.

Hans Scholl, 1941, podczas wędrówki
Hans Scholl, 1941, podczas wędrówki

W momencie dojścia Hitlera do władzy, w roku 1933, Hans Scholl miał 14 lat. Początkowo wszystko wskazywało na typową dla tamtych czasów karierę utalentowanego chłopca w szeregach Hitlerjugend. Z entuzjazmem wstąpił w szeregi nazistowskiej organizacji młodzieżowej w Ulm, gdzie od roku 1932 mieszkała jego rodzina. Sprzeciwił się woli ojca, która był przekonanym wrogiem nacjonalsocjalizmu.Organizacja Hitlerjugend – początkowo wolna od surowych norm – przejęła wiele elementów wcześniejszego ruchu młodzieżowego. Propagowała odrębny styl życia, różniący się od stylu dorosłych – a manifestujący się w wycieczkach, obozach, umundurowaniu i piosenkach. W ten sposób zaspokajano naturalną potrzebę młodych ludzi do życia we wspólnocie. Szczególnie podkreślano potrzebę odpowiedzialności, którą obarczano głównie przywódców organizacji, co czyniło ją szczególnie atrakcyjną. Hans Scholl angażował się z zapałem i po krótkim okresie czasu osiągnął pozycję dowódcy proporca, odpowiedzialnego za 160 chlopców w wieku od 10-ciu do 14-stu lat.

Wkrótce jednak Hans Scholl skonfrontowany został z faktami, które przyćmiły jego zapał i entuzjazm wobec nazistowskiego reżimu. Chodziło o żydowską koleżankę Sophie, której naziści zabronili członkowstwa w organizacji Bund Deutscher Mädel (Związek Niemieckich Dziewcząt). Innym przykładem był zakaz śpiewania pieśni ludowych z obcego kręgu kulturowego, które Hans Scholl tak bardzo kochał, czy też zakaz czytania „nie-niemieckiej” literatury, m.in. ulubionego przez Hansa Scholla żydowskiego autora, Stefana Zweiga. Metamorfozę poglądów Hansa przyspieszył wiec z okazji Norymberskiego Zjazdu Partii Rzeszy ( Nürnberger Reichsparteitag) w roku 1935. Była to masowa manifestacja pogardy człowieczeństwa , w której Hans Scholl brał również udział, w „zaszczytnej” funkcji chorążego organizacji HJ z Ulm.

W roku 1936 doszło do skandalu: podczas apelu grupa Hansa Scholla wezwana została do wyprowadzenia wykonanego przez nich sztandaru, przedstawiającego mityczne zwierzę. Zażądano wprowadzenia oficjalnego sztandaru Hitlerjugend, przedstawiającego swastykę. Doszło do bójki pomiędzy Hansem Schollem a jego przełożonym i konsekwencją tego było pozbawienie Hansa stanowiska w HJ. Pewnego rodzaju rekompensatą było dla Scholla członkowstwo w „Deutsche Jungenschaft” (Niemiecki Związek Chłopców), organizacji oficjalnie zabronionej ale działającej pod pozorem współnależności do HJ.W przeciwieństwie do Hitlerjugend, gdzie panowała ścisła hierarchia, bazująca na rozkazach i posłuszeństwie, w nowym związku naczelną zasadą była osobista przyjaźń. Śpiewano zabronione pieśni i czytano zakazanych autorów; zajmowano się zniesławioną przez nazistów , „zdegenerowaną” sztuką współczesną. „Machinacje związkowe”, zdemaskowane późną jesienią 1937 roku przez ogólnokrajową akcję policyjną, skończyły się dla Hansa Scholla pięciotygodniowym pobytem w więzieniu.

Najpóźniej teraz dochodzi do zbliżenia z rodziną, a przede wszystkim z ojcem, również w zakresie polityki. Rodzina Hansa staje się „małą stabilną wyspą ciszy w ... coraz bardziej obcym zgiełku” (Inge Scholl).

nach oben